[Giải đáp] bút toán là gì? Cẩm nang từ A => Z cho người mới bắt đầu

1. Bút toán là gì?

Trong lĩnh vực kế toán, bút toán có nghĩa là một thuật ngữ dùng để chỉ việc ghi nhận những giao dịch trong số kế toán tổng của một đơn vị, hay một công ty doanh nghiệp nào đó. Hay theo những khái niệm tổng thể ở một số những trang thông tin điện tử trực tuyến hiện nay, thì bút toán có nghĩa là quá trình ghi nhận những thông tin giao dịch phát sinh trên các phương diện tài chính, kinh tế vào trong sổ kế toán của doanh nghiệp, quá trinh bút toán có thể được thực hiện thông qua các phần mềm lưu giữ trên máy tính hay cũng có thể đơn giản là thông qua các công cụ giấy bút thông thường.

Một bút toán có thể được thực hiện ở nhiều hạng mục khác nhau, trong đó mỗi hạng mục có thể được thể hiện cho một định khoản hay một khoản nợ. Và khi tổng giá trị giữa định khoản và định khoản nợ có giá trị bằng nhau thì đó được coi là bút toán cân đối và trong tính toán, giao dịch, hai định khoản này bắt buộc phải có tổng giá trị bằng nhau. 

Việc làm kế toán - Kiếm toán

2. Điểm danh những loại bút toán cơ bản mà bất kỳ nhân viên kế toán nào cũng phải nằm lòng

2.1. Bút toán điều chỉnh

Hiểu một cách đơn giản thì bút toán điều chỉnh có nghĩa là quá trình mà các bộ phận kế toán trong doanh nghiệp thực hiện điều chỉnh định khoản các số liệu thống kê kế toán vào cuối mỗi kỳ kế toán, để có thể đảm bảo được kết quả đo lường chính xác các thông tin về tình hình doanh thu, cũng như các khoản chi phí mà doanh nghiệp đã phải bỏ ra trong quá trình phục vụ các hoạt động kinh doanh và sản xuất. Bút toán điều chỉnh sẽ bao gồm 5 loại như sau:

• Bút toán điều chỉnh khấu hao tài sản cố định: có nghĩa là việc điều chỉnh những phân bổ về giá gốc của tài sản vào chi phí. Bút toán điều chỉnh khấu hao tài sản cố định chủ yếu được thực hiện dựa trên phương pháp khấu hao đường thẳng.
• Bút toán điều chỉnh doanh thu nhận trước: bút toán này đảm nhiệm các nhiệm vụ trong việc điều chỉnh các khoản doanh thu mà doanh nghiệp đã nhận được từ các khoản như: tiền cọc của khách, thực hiện các am kết bán hàng, hay cung ứng dịch vụ - dẫn đến việc phát sinh khoản nợ phải trả.
• Bút toán điều chỉnh doanh thu chưa thu: là loại bút toán có nhiệm vụ thực hiện hiện điều chỉnh các khoản doanh thu của doanh nghiệp đã phát sinh việc như các khoản doanh nghiệp chưa thu được tiền, các khoản chi được xử lý cùng với khoản nợ phải thu.
• Bút toán điều chỉnh các loại chi phí trả trước: khác với các bút toán trên, bút toán điều chỉnh các loại chi phí trả  có trách nhiệm điều chỉnh các khoản chi phí đã được chi ra của doanh nghiệp, và các khoản chi có liên quan trực tiếp đến tình hình kinh doanh và sản xuất của doanh nghiệp, như: chi phí quảng cáo, tiền thuê mặt bằng, tiền bảo hiểm…)
• Bút toán điều chỉnh các loại chi phí trả trước: bút toán thực hiện điểu chỉnh các khoản chi phí phát sinh trong quá trình giao dịch của doanh nghiệp nhưng chưa được khách hàng trả và xử lý thanh toán, cùng với một số những khoản nợ mà doanh nghiệp phải trả như: chi phí tiền lương hàng tháng cho nhân viên, các chi phí phải tra cho các dịch vụ đã sử dụng nhưng chưa thanh toán

Mục đích của việc thực hiện bút toán điều chỉnh là nhằm đảm bảo được chính xác các thông tin cũng như số liệu về tình hình doanh thu, cũng như các khoản chi phí phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Tìm việc mới

2.2. Bút toán kết chuyển

Là dạng bút toán kết chuyển và thường được thực hiện vào thời điểm cuối kỳ kế toán của dianh nghiệp, có thể theo định mức thời gian là Tháng – Quý – Năm. Theo đó, bút toán kết chuyển chính là việc thực hiện các nhiệm vụ chuyển tài khoản kế toán thuộc loại 5, 6, 7 và loại 8 vào các tài khoản thuộc loại 9, để từ đó có thể xác định được rõ ràng tình hình hoạt động lãi – lỗ của doanh nghiệp thông qua các con số thống kê kết quả kinh doanh của doanh nghiệp đó, và là căn cứ để tính các khoản thuế thu nhập mà doanh nghiệp sẽ cần phải nộp và xác định được khoản lợi nhuận mà doanh nghiệp đã đạt được sau thuế.

Các bút toán cần thực hiện trong bút toán kết chuyển cuối kỳ:

• Chuyển các khoản giảm trừ doanh thu vào trong tài khoản doanh thu, nhằm kết chuyển từ bên “Có” các tài khoản doanh thu tài khoản thuộc các loại TK 511, 512, 515, hay một số các khoản thu nhập khác (ký hiệu là 711) vào bên trong tài khoản bên “Nợ”, từ đó giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định được tính hiệu quả của quá trình kinh doanh TK 911.
• Kết chuyển bên định khoản Nợ của loại tài khoản chi phí, bao gồm như: TK 632, TK 635, TK 641, TK 642, TK 811, TK 821 đưa vào trong tài khoản bên “Có”, từ đó giúp doanh nghiệp dễ dàng xác định kết quả kinh doanh TK 911.

Đồng thời cũng bỏ đi một số chi phí không hợp lý và tính vào phần thu nhập chịu thuế, từ đó doanh nghiệp sẽ xác định được số thuế cần nộp.

Xem thêm: Mẹo viết CV kế toán gây ấn tượng nhà tuyển dụng

2.3. Bút toán khóa sổ

Hiểu một các đơn giản thì bút toán khóa sổ là loại bút toán đảm nhiệm ghi lại những thông tin số liệu thống kê kế toán một cách đầy đủ và chính xác và thường được thực hiện vào các dịp cuối của kỳ kế toán để làm căn cứ cho các bản báo tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Các bút toán khóa sổ bao gồm:

• Thực hiện việc phân bổ các khoản chi trả dài hạn, các khoản chi ngắn hạn vá trích khấu hao tài sản cố định.
• Tập hợp các khoản chi phí phát sinh của doanh nghiệp và tính giá thành cho từng sản phẩm
• Đảm nhiệm việc thực hiện kiểm kê số lượng và tình hình chất lượng các loại tài sản cố định, số lượng hàng tồn kho, quỹ tiền mặt hiện có trong doanh nghiệp, sau đó đối chiếu các số liệu này với sổ phụ ngân hàng, từ đó có thể đưa ra được phương án xử lý chênh lệch thừa - thiếu.
• Liệt kê các khoản chi phí được trích trước trong quá trình phát sinh trong năm của doanh nghiệp nhưng chưa có các hóa đơn chứng từ đầy đủ
• Thực hiện việc đối chiếu sự chênh lệch với các khoản công nợ, trường hợp nếu phát sinh sự chêch lệch thì cần phải có biện pháp điều chỉnh kịp thời và khấu trừ các khoản công nợ đó.
• Thực hiện việc lập dự phòng nợ phải thu khó đòi, dự phòng hàng tồn kho, dự phòng đầu tư tài chính – hoàn nhập dự phòng.
• Sau khi tiến hành thực hiện bút toán khóa sổ, thì các số liệu thống kể trong bản kế toán này sẽ được sử dụng làm căn cứ để doanh nghiệp bắt đầu quá trình lập báo cáo tài chính của mình

Với kế toán sẽ có khá nhiều những thuật ngữ khác nhau mà mỗi nhân viên kế toán bắt buộc đều phải nằm lòng và thực hiện thành thạo các thao tác nghiệp vụ tương ứng với những thuật ngữ đó. Trên đây là một số những chia sẻ về chủ đề “bút toán là gì”, hy vọng rằng thông qua những thông tin được chia sẻ trong bài viết đã có thể đem đến cho bạn nhiều điều lý thú hơn về chủ đề này. Chúc các bạn thành công!